Visserijtechnieken

Visserij met minder bodemberoering
Bordentrawls zijn netten waarbij aan de zijkanten scheerborden zijn bevestigd. Bij verplaatsing door het water scheren de borden naar buiten waardoor het net in de breedte wordt opengetrokken. Tot 1960 was dit in Nederland de meest gebruikte methode om vooral platvis, maar ook rondvis (kabeljauw) en haring te vangen. Daarna werden in de bodemvisserij de klassieke borden verdrongen door de boomkor. Moderne vistuigen, zoals twin- of multirigging, die gericht zijn op de besparing van scheepsbrandstof, maken weer gebruik van scheerborden.

Er bestaat veel kritiek op de boomkorvisserij met wekkerkettingen. Deze zware kettingen woelen plaatselijk de zeebodem stevig om wat ten koste kan gaan van het bodemleven. Daarom heeft men onderzocht of de bordenvisserij uit milieu-oogpunt een betere keus zou zijn. Ook de bordentrawler schraapt over de zeebodem, maar de sporen van de borden zijn veel smaller. Meestal minder dan een meter breed. Beide visserijmethoden zorgen ervoor dat samen met de gewenste vis ook veel ondermaatse vis en bodemdieren meegevangen worden. Bij de boomkorkotters gaat het echter om grotere hoeveelheden dan bij de bordentrawlers.

Visserij met minder bodemberoering
Voor een twin- of multirigtuig moet een boomkorkotter meestal worden omgebouwd, want er is op het achterdek veel ruimte nodig voor de nettentrommels. Dat kost veel geld. Voor visserijbedrijven die deze investering niet aankunnen en toch willen overstappen op een visserijmethode die minder brandstof kost, biedt outrigging misschien uitkomst. Twee netten met scheerborden worden met behulp van de gieken van een boomkorkotter aan weerskanten van het schip neergelaten. In 2006 en 2007 experimenteerden vier Urker vissers met deze methode en in 2007 ging ook een Texels bedrijf het avontuur aan.

Vissen met de outrig bespaart ongeveer de helft van de brandstofkosten, maar de opbrengsten zijn anders. Aan schol en noorse kreeften kan per liter scheepsdiesel meer worden verdiend met de outrig dan met de boomkor. Voor de vangst van tong, tarbot en griet is de balans voor de boomkor gunstiger. Het outrigtuig beroert 22 procent minder zeebodemoppervlak dan een boomkortuig en ook het percentage ongewenste bijvangst is beduidend lager.

Visserij op ondiepe zandgronden
Garnalen worden langs de Noordzeekust en in de Waddenzee gevangen. De garnalenvisserij wordt het hele jaar uitgeoefend, maar de garnalen worden vooral in het voor- en najaar veel gevangen. Garnalen worden, net als platvis, gevangen met een boomkor. Men doet dat echter niet met wekkerkettingen, maar met een rollenpees: een touw met ronde blokken die over de bodem rollen en de garnalen opschrikken. Eenmaal aan boord worden de garnalen gekookt, gewassen en gekoeld opgeslagen voor het vervoer naar de visafslag. Het vistuig van een garnalenkotter woelt de bodem niet om, zodat deze vorm van visserij weinig invloed heeft op het leven in de bodem. Wel is er sprake van een aanzienlijke bijvangst maar deze blijft waarschijnlijk grotendeels in leven.

De garnalenvisserij wordt in het algemeen niet gezien als een grote bedreiging van de natuur. De zeebodem wordt nauwelijks omgewoeld, zodat de invloed op de bodemfauna gering is. De laatste jaren werkt men met uiterst selectieve vismethodes, zodat ook de jonge platvis, die men vroeger veel als bijvangst binnenkreeg, wordt gespaard. In hoeverre de garnalenvisserij een aanslag pleegt op de voedselvoorraad voor de wadfauna, is niet goed bekend.

Bron: www.natuurinformatie.nl

Een vangsttechniek op z'n retour
De platvisvisserij met boomkorren vindt voornamelijk plaats in de zuidelijke en centrale Noordzee, in het kustgebied en in de zeegaten. De boomkorvisserij is voor Nederland de belangrijkste vorm van bodemvisserij. Nederland bezit de grootste en modernste boomkorkottervloot. Ongeveer 80% van alle door Nederlanders gevangen vis komt via de boomkor boven water. Voor België ligt dit percentage op ongeveer 65%. De kinderkamers voor Noordzee-vis (de twaalfmijlszone en de scholbox) zijn verboden gebied voor boomkorkotters met meer dan 300 pk motorvermogen.

Innovatieve technieken om bodemberoering te beperken
Verschillende instituten, waaronder IMARES-IJmuiden, doen onderzoek naar verbeteringen van de techniek van de platvisvisserij. Kunnen de vistuigen van boomkorkotters zo aangepast worden dat de nadelige effecten op het bodemleven in zee verminderen en wat zijn de effecten daarvan op de vangsten? En welke techniek levert de grootste brandstofbesparing op?

• Pulskor, vissen met kleine stroomstootjes om de vis uit de bodem op te jagen.
• Sumwing, een boomkortuig met een horizontale vleugel, die ervoor zorgt dat de weerstand van het sleepnet veel lager wordt.
• Fly-shooting, de ankerzegen-methode

Ombouwkosten

Het omschakelen van de boomkorvisserij naar een milieuvriendelijker methode vergt een aanzienlijke investering. Voor de ombouw van boomkor- naar ankerzegenvisserij liggen de kosten nog aanzienlijk hoger. Voor een eurokotter gaat het dan om ongeveer 225.000 euro.

Bron: de Vleet, Ecomare